Bed & Breakfast

Wandelroute Vaassen

Maak een ware tocht door de geschiedenis en geniet van de prachtige natuur in de omgeving van het  Veluwse dorp Vaassen.

Foto: Anne-Marie Pannekoek.

 

Vaassen, een cultuurhistorische wandeling

Er is een heel mooi boekje van auteur Veerle Simons waar deze wandelroute van 18 km in staat. Het boekje heet ‘Vaassen. Een cultuurhistorische wandeling’. Een handig formaat om mee te nemen tijdens je wandeling.

 

Boekje bestellen (€ 9,95)

Je kunt het boekje op internet bestellen: Vaassen, een cultuurhistorische wandeling (vandaag besteld, morgen in huis) en natuurlijk kan je het boekje kopen bij de VVV Epe. De wandelroute Vaassen wordt heel duidelijk beschreven en er staat ontzettend veel informatie in het boekje over de cultuurhistorie van dit prachtige gebied.

De wandelroute

Je kunt de route op verschillende plekken inkorten als je 18 kilometer te ver vindt (zie kaartje hierboven).

Waarom is deze wandeling zo bijzonder, wat is er te zien? 18 bezienswaardigheden (in het boekje staan er nog meer) om te bekijken tijdens de wandeling:

Hervormde kerk Vaassen

De wandelroute begint midden in het dorp, bij de hervormde kerk. De kerk is gebouwd in 1852 en is ontworpen door de stadsbouwmeester van Deventer, Bernardus Looman.

In de kerk staat een orgel dat dateert uit 1821, het orgel is gebouwd door Jacobus Armbroste uit Haaksbergen.

Daams Molen

Deze prachtige molen is in 1870 gebouwd als korenmolen. Daams’ molen werd gebouwd voor Derk Poll Jonker die de molen in 1883 overdeed aan zijn zwager Herman Daams, vandaar de naam: Daams Molen.

Sinds 1 april 2014 is er een koffie- en theeschenkerij in Daams molen.

Kasteel de Cannenburgh

Het prachtige kasteel de Cannenburgh ademt de sfeer van het leven in zijn gloriejaren, de achttiende eeuw. Toen veldheer Maarten van Rossum in 1543 kasteel de Cannenburgh kocht was het een ruïne. Hij besloot een heel nieuw kasteel te bouwen met drie verdiepingen en een naar voren springende ingangstoren.

Maarten van Rossum heeft het kasteel nooit af gezien want hij overleed in 1555. Zijn erfgenaam, Hendrik van Isendoorn a Blois, voltooide uiteindelijk het bouwplan.

Kasteelpark

De wandelroute Vaassen gaat door het prachtige kasteelpark. Het park is 24 hectare groot en heeft een nauwe relatie met het Vaassense bekenstelsel. Dit is terug te zien in de geschiedenis en de aanleg van het park.

Al in de vijftiende eeuw was er sprake van een watermolen en een bos, de zogenaamde Vogelhegge.

De grote romantische vijvers vormen het hart van park de Cannenburgh. De ijsvogel is hier een enthousiaste bezoeker.

Sprengen langs de Emmalaan

Als je door de Emmalaan wandelt zie je zowel links als rechts  sprengen. De Hattumse Molenbeek stroomt aan de rechterkant van de Emmalaan. Zijn sprengkop bevindt zich nabij Niersen en is rond 1660 aangeboord. In de achttiende eeuw lagen aan deze beek zes watermolens, vijf papiermolens en een kopermolen. Er zijn nog steeds twee molens in gebruik als wasserij.

De ijsvogel

De ijsvogel is een opvallende verschijning door zijn prachtige felle kleuren. De vogel voelt zich thuis in de buurt van langzaam stromend water en steile oevers om een nestje te kunnen maken.

De ijsvogel wordt door zijn opvallende kleuren gezien als één van de mooiste vogels van Nederland. Ze komen ook voor op de oostelijke Veluwe, dus even goed opletten tijdens de wandelroute Vaassen.

Houten schot

Veel mensen vragen zich tijdens de wandeling af waarom er een houten schot geplaatst is in de beek.

De Rode beek is een natuurlijke beek die zijn naam ontleent aan de rode kleur van het water. Dit komt omdat er ijzer in de bodem zit.

De Nieuwe beek is rond 1700 gegraven omdat de wasserijen helder water nodig hadden, dit water is ijzerarm.

In de dubbele beek is in de lengte een houten schot geplaatst om het rode water uit de Rode Beek van het heldere water uit de Nieuwe Beek te scheiden. Dit houten schot werd begin twintigste eeuw geplaatst en is uniek in Nederland, nergens anders is een soortgelijke constructie te vinden. Wegens verrotting moet het schot wel regelmatig vervangen worden.

 

De Geelmolen

Je loopt hier voorbij een mooie klassiek Veluwse boerderij “De Geelmolen”. Zoals de naam al aangeeft stond hier vroeger ook een watermolen. De naam Geelmolen herinnert aan de korte periode in de zeventiende eeuw dat de molen in gebruik was als kopermolen. Het verwijst naar geel koper, oftewel messing. Rond 1630 werden de molens gesplitst.

Zo ontstonden twee onafhankelijke molens die naast elkaar lagen en allebei papier produceerden: Geelmolen I en Geelmolen II. Beide waren in bezit van de heren van kasteel de Cannenburgh

Waterval Het Hattem

Deze waterval is het enige zichtbare overblijfsel van papiermolen Het Hattem. Bijna alle watermolens maakten gebruik van één of meerdere watervallen. Deze watervallen zorgden voor hoogteverschillen en een krachtige stroom, waardoor het waterrad sneller draaide en energie kon opwekken.

In 1928 zijn alle molengebouwen afgebroken en werd er op de vrijgekomen plaats een villa gebouwd. De villa draagt de naam “Het Hattem”.

Kroondomein Het Loo

Halverwege de Niersenseweg ligt de ingang van Kroondomein Het Loo. Het geeft toegang tot de Koninklijke houtvesterij waar het heerlijk wandelen is.

Het kroondomein is het grootste landgoed van Nederland, het heeft een oppervlakte van meer dan 10.000 hectare. Hoewel het nog steeds in bezit is van de Kroondrager, momenteel Koning Willem Alexander, heeft de staat het in bewaring. Wilhelmina heeft hier in 1959 voor gezorgd, zodat het landgoed als één geheel behouden kon blijven.

Sprengkoppen

Niersen ligt hoger dan Vaassen. De omgeving rond het buurtschap Niersen was daardoor zeer geschikt voor het aanboren van grondwater. De plek waar het water bereikt werd, wordt een sprengkop genoemd.

Vanuit de sprengkop werd het water via gegraven sprengen naar het lager gelegen Vaassen geleid. De waterkracht die deze stroming met zich meebracht werd gebruikt om de raderen van de watermolens mee aan te drijven.

 

Boerderij Niersenseweg

In Niersen staan een aantal prachtige monumentale boerderijen uit het begin van de negentiende eeuw. Deze prachtige witte boerderij is er één van.

De boerderij is gebouwd rond 1825 en heeft een hoog rieten wolfsdak. Wolfldaken werden vanaf het begin van de negentiende eeuw toegepast en zijn karakteristiek voor deze ogeving. Voor de boerderij staat nog een zogenaamde roedenberg, hier werd het hooi opgeslagen dat wegens ruimtegebrek niet meer op zolder paste. Het rieten dak kon omhoog en omlaag bewogen worden. Nu ligt er hout in deze roedenberg.

Waterput Niersen

Niersen is één van de buurtschappen die begin twintigste eeuw werden opgekocht door koningin Wilhelmina en prins Hendrik bij de uitbreiding van hun landgoed. De geschiedenis van dit buurtschap is te herleiden naar 1335, toen het voor het eerst vermeld werd als ‘marka niirsen’.

De boerderijen in deze omgeving hadden vroeger allemaal een eigen waterput. Deze waren 6 tot 7 meter diep en maakten gebruik van het grondwater dat zich in deze omgeving vrij dicht tegen het aardoppervlak bevindt. Door een emmer aan een touw naar beneden te laten zakken, konden de boerenfamilies het water omhooghalen om te drinken of om zich mee te wassen.

 

Aan de Elspeterweg nr. 80 in Niersen is een (vermoedelijk tweehonderd jaar oude) waterput recent gerestaureerd en in zijn oude glorie hersteld.

Zusterhuis

Koningin Wilhelmina was zeer begaan met de arbeiders en hun kinderen die op de Koninklijke Houtvesterij woonden en werkten. Daarom liet ze rond 1920 zogenaamde zusterhuizen bouwen. In een zusterhuis woonde een door het Paleis aangestelde gediplomeerd verpleegster. Zij werkte als een soort wijkverpleegskundige voor het personeel van de Koninklijke Houtvesterij.

Grafheuvellijn

Het 6 kilometer lange tracé wat van Niersen naar Epe loopt, spreekt het meest tot de verbeelding. Niet alleen vanwege zijn lengte, maar ook vanwege de grote hoeveelhied grafheuvels die langs deze route liggen. Het zijn er maar liefst 46.

De vroegste grafheuvels op dit tracé zijn terug te voeren naar de late steentijd. Ze zijn rond 2600-2500 voor Christus opgeworpen. Tot het midden van de bronstijd, ongeveer 1400 voor Christus, werden nieuwe grafheuvels bijgeplaatst.

 

UrnenveldUrnenveld bij Vaassen.

Wáár crematies precies hebben plaatsgevonden is niet bekend. Wel is duidelijk dat voor de crematies veel hout nodig was: voor een volwassen persoon van 70 kilo was ongeveer 140 kilo hout nodig.

De crematie duurde tussen de drie en de acht uur.

Celtic Fields

De Celtic fields zijn enkel vanuit de hoogte goed te herkennen. De gemeente Epe heeft de ambitie om haar cultuurhistorische erfgoed zichtbaarder te maken. Daarom wordt momenteel gekeken naar de mogelijkheid om bij het terrein een toren te plaatsen.

Celtic fields zijn kleine vierkante of rechthoekige, omwalde akkers. In Nederland worden ze ook wel ‘raatakkers’ genoemd, vanwege de raatachtige structuur.

De Watermolen

In 2010 is de molen volledig gerestaureerd. Hierbij is de molengoot vervangen, de turbine gerestaureerd en een nieuw waterrad geïnstalleerd.

Het nieuwe waterrad van de Cannenburghermolen is een stalen exemplaar. Deze loopt soepeler en gaat langer mee dan een houten exemplaar. Het is een zogenaamd bovenslagrad. Dat betekend dat het water bovenop het rad van de watermolen stroomt, waardoor deze in beweging komt.

Let op: tijdens de wandeling kom je geen horecagelegenheden tegen. Het is belangrijk dat je voldoende eten en drinken meeneemt voor  onderweg.

 

Aanbieding:

Midweek wandelen op de Veluwe € 125,- p.p. 

Inclusief ontbijt en lunchpakket. Je overnacht in een rijksmonument, een voormalig nonnenklooster.

Uniek op de Veluwe, vroeger sliepen de nonnen in dit pand.Foto: Lucy Beugeling-Ramos.

 

Ik wens iedereen die de wandelroute gaat lopen heel veel plezier.

Heb jij deze route al eens gelopen? Laat hieronder dan even weten wat je er van vond.
Ik hoor het graag. Hartelijke groet, Elly Polman.